Son günlerde Bursa ve Türkiye'nin farklı bölgelerinde meydana gelen geniş çaplı orman yangınları, sadece doğal yaşamı ve ekosistemi tahrip etmekle kalmıyor; aynı zamanda havaya yayılan yoğun duman ve kül nedeniyle insan sağlığı üzerinde de ciddi tehditler oluşturuyor. Yangınlardan kaynaklanan hava kirliliği, özellikle solunum yolu hastalıkları olan bireyler, yaşlılar, çocuklar ve kronik rahatsızlıkları bulunan kişiler için büyük risk taşıyor.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Güler Yürekli, özellikle duman inhalasyonunun sağlık üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkilerine dikkat çekerek, baş ağrısı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, bilinç bulanıklığı gibi belirtiler ortaya çıkması halinde gecikmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini söyledi.
Dr. Güler Yürekli, son günlerde artan orman yangınları sonrası oluşan yoğun duman ve kül tabakasının, özellikle solunum yolları üzerinde ciddi ve kalıcı sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu.
Büyük yangınların en önemli sağlık risklerinden birinin duman inhalasyonu olduğunu belirten Dr. Yürekli, dumanın hem termal hem de kimyasal açıdan akciğerleri tehdit ettiğini söyledi.
Yangın dumanının karbonmonoksit, siyanür, formaldehit, akrolein gibi birçok zararlı madde içerdiğini belirten Dr. Yürekli, "Bu maddeler, solunum yollarını tahriş ederek inflamasyona yol açar, bazı durumlarda ise hayati tehlike oluşturur. Karbonmonoksit dokuya oksijen taşınmasını engellerken, siyanür hücresel düzeyde oksijen kullanımını durdurabilir" dedi.
"Solunum problemleri günler sonra bile ortaya çıkabilir"
Duman soluyan bireylerde ilk etapta öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, boğazda yanma ve hırıltılı solunum gibi belirtiler görülebileceğini ifade eden Uzm. Dr. Yürekli, bazı etkiler ise saatler veya günler içinde gelişerek daha ciddi bir tabloya dönüşebilir. Yangına maruz kalan bireylerde akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS), zatürre, bronşiolit obliterans ya da nadiren akciğer fibrozisi gibi kalıcı hasarlara yol açabilecek komplikasyonlar gelişebilir. Özellikle astım ve KOAH gibi kronik solunum hastalığı olan kişilerin dumanlı ortamlardan kesinlikle uzak durması gerekir" diye belirtti.
"Tanı, tedavi ve takip hayati önem taşıyor"
Yangın dumanına maruz kalan bireylerde; bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, göğüste sıkışma hissi, kalp çarpıntısı, morarma, kalıcı öksürük veya hırıltılı solunum gibi belirtiler görülmesi halinde, zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasını söyleyen Yürekli, " Yangın sonrası başvuran hastalarda karbonmonoksit seviyesi (COHb), kan gazı analizi, akciğer grafisi gibi tetkiklerin uygulandığını, gerekirse bronkoskopi ile hava yolları doğrudan görüntülenebiliyor. Tedavide ise, yüksek akımlı oksijen desteği, nebülizatörle uygulanan bronkodilatör tedaviler, siyanür zehirlenmesi şüphesi durumunda özel antidotlar kullanılıyor. Uzun vadede kalıcı hasar riski olan hastalarda solunum fonksiyon testleri ve görüntüleme yöntemleriyle izlem yapılması lazım" dedi.
"Açık havada uzun süre kalmaktan kaçınılmalı"
Yangınların yoğun olduğu dönemlerde halkı tedbirli olmaya çağıran Dr. Yürekli, şu uyarılarda bulundu:
"Mümkün olduğunca açık havada uzun süre kalmaktan kaçınılmalı. Çocuklar, yaşlılar ve solunum rahatsızlığı olan bireyler korunmalı. Zorunlu durumlarda dışarı çıkarken partikül filtreli maskeler tercih edilmeli" diye konuştu. (İLKHA)