Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Türk Lirası'nı önceleyen yeni uygulama GES'in en çok merak edilen konularına açıklık getirildi.
Tüm dünyada olumsuz yönde ilerleyen ekonomi, doların diğer yerel paraların karşısında değer kazanması ile birlikte zor bir dönemeçe daha girdi. Türk ekonomi yönetimi de Türk Lirası'nın güçlendirme çalışmaları içinde birçok enstrümanı devreye soktu
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bu yöndeki çalışmasının ürünü olan gelire endeksli devlet iç borçlanma senedinin (GES) ile ilili vatandaşın merak ettikleri ayrıntılar belli oldu.
GES'in vadesi 6 ay olarak belirlenirken sonraki aşamalarda 1 yıl ve/veya diğer vadelerde de ihraç yapılması öngörülüyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, ekonomi yönetiminin, Türkiye Ekonomi Modeli çerçevesinde hızlı ve çözüm odaklı adımlar atmaya devam edeceğini, atılacak yeni adımlar silsilesinin Bakanlık ve ilgili kurumlarca kamuoyuyla paylaşılacağını duyurmuştu.
GES ihracı ile ilgili vatandaş bilgilendirildiİHA'nın haberine göre söz konusu duyurunun ardından Bakanlık tarafından yatırım araçlarının çeşitlendirilmesi, yatırımcı tabanının genişletilmesi ve yatırımcıların Türk Lirası cinsi varlıklara yönelimlerinin teşvik edilmesi amacıyla GES ihraç edileceği açıklandı.
Talep toplama işlemi 15-22 Haziran arasındaBu çerçevede, Türkiye genelinde 15-22 Haziran döneminde, GES ihracına ilişkin talep toplama işlemleri gerçekleştirilecek.
Gelirler, KİT'lere endeksli olacakVatandaşların yatırımlarını Türk Lirası cinsi varlıklara yönlendirebilmesi için alternatif bir araç olarak açıklanan GES getirileri, gelir performansı güçlü olan ve bütçeye hasılat aktarımı yapan kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT) gelirlerine endeksli olacak.
Vatandaş gelir payı dağılımından, olumsuz etkilenmeyecek
Yeni uygulamada, 3 ayda bir ödenecek kuponlar için uygulanacak asgari getiri garantisi sayesinde, vatandaşların gelir paylarındaki değişimlerden olumsuz etkilenmesi önlenecek.
Hasılat fazlası, ek gelir olacakBununla birlikte, GES'lere konu KİT'lerden bütçeye aktarılan hasılat performansı beklenenin üzerinde geldiğinde yatırımcılara ilave getiri sunulacak.
Senetlerin asgari talep tutarı 1.000 liraAsgari talep tutarı 1.000 lira olarak belirlenen senetler 1 liranın katları şeklinde ihraç edilecek. Senetler, talep toplama dönemini takip eden haftada, 24 Haziran Cuma yatırımcıların hesaplarına aktarılacak.
Kupon ödemelerinde KİT'lerin geliri baz alınıyorGES'lerin kupon ödemelerinde esas alınacak beklenen hasılat payı tutarı olarak, 2022 Yılı Bütçe Kanunu'nda açıklanan 2022 yılı için toplam 874 milyon 144 bin liralık (ilgili KİT'lerden sağlanan gelir tahmini) gelir tahmini tutarı baz alınacak.
DİBS gelirlerine sıfır stopajÖte yandan, 22 Aralık 2021-31 Aralık 2022 döneminde iktisap edilen, DİBS'lerden elde edilen gelir ve kazançlara yüzde sıfır stopaj uygulanacak. Bu sebeple, 23 Eylül 2022 ve 23 Aralık 2022 tarihlerinde yapılacak kupon ödemelerinde stopaj oranı yüzde sıfır olacak.
GES'lere ilişkin en çok merak edilen 10 soru ve yanıtları şöyle:
Gelire endeksli olduğu ifade edilen senetler hangi kurumun gelirine endeksli olacak?
GES’lerin getirileri, kamu iktisadi teşebbüsleri içinde yer alan Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nden (KEGM) bütçeye aktarılan hasılat paylarına endeksli olacak.
Ödenecek asgari bir gelir oranı olacak mı, olacaksa bu oran nasıl belirlenecek?
İhraç aşamasında Bakanlık tarafından her bir kupon ödemesine baz teşkil edecek bir getiri oranı belirlenecek.
Kupon ödemelerinde, ihraç yılı Bütçe Kanunu'nda, ihraç yılı ve senedin vade dönemini kapsayan yıllar için açıklanan hasılat payına ilişkin gelir tahmini rakamları ile kupon ödemesinin gerçekleşeceği aydan bir önceki ay itibarıyla açıklanmış son 3 ayda elde edilen toplam hasılat payı tutarlarına ilişkin gerçekleşmeler neticesinde, Bakanlık tarafından ihraç aşamasında belirlenen getiri oranı endeksleme yöntemiyle yeniden değerlenecek.
Bu çerçevede, hasılat paylarına ilişkin endeks oluşturulacak ve yatırımcıya ödenecek nihai getiri oranı, ihraç aşamasında Bakanlık tarafından belirlenen getiri oranının, hasılat payı gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks değeriyle çarpılması yoluyla hesaplanacak.
Kupon oranının azami yüzde 110'una kadar getiriİlgili endeks değeri asgari 95 ve azami 110 seviyesinde olabilecek ve bu kapsamda yatırımcıya ilan edilen kupon oranının asgari yüzde 95'ine denk gelen bir getiri garantisi sunulurken hasılat payları gerçekleşmelerinin projeksiyon tutarının üzerinde olması durumunda yatırımcılar ilan edilen kupon oranının azami yüzde 110'una kadar getiri de elde edebilecek.
Bu ay yapılacak ihraçta Hazine tarafından belirlenen dönemsel getiri yüzde 5,32 ve yıllık bileşiği yüzde 23,04 olacak. Bu kapsamda, gelir gerçekleşmelerine göre azami yıllık bileşik getiri oranı yüzde 25,54'ü bulabilecek.
Duyuru ve talep toplama işlemleri nasıl gerçekleştirilecek?
Söz konusu senetlere ilişkin ihraç duyurusu, talep toplama süreci ve senede ilişkin özelliklerin yer aldığı dokümanlar Bakanlığının internet sayfasından kamuoyuyla paylaşılacak.
Bununla birlikte, söz konusu senetlerin ihracı halka arz yöntemiyle gerçekleştirilecek, talep toplama süreci aracı bankalarla belirlenecek.
Üründen faydalanmak isteyen vatandaşlar hangi adımları izleyecek?
Bu konuda aracı bankalar vatandaşları detaylı bir şekilde (ilgili hesapların açılması, menkul kıymet transferi, saklanması gibi hususlar hakkında) bilgilendirecek. Diğer taraftan, geçmişte uygulanan halka arzlarda olduğu şekliyle vatandaşlar aracı bankalara başvuru yaparak bu ürünü kolaylıkla alabilecek.
Ürünün vadesi ve vade getirisi nasıl hesaplanacak?
Senedin vadesi 6 ay olarak belirlendi. Sonraki aşamalarda 1 yıl ve/veya diğer vadelerde de ihraç yapılması öngörülüyor.
Ürün hangi bankalar aracılığıyla gerçekleştirilecek?
Talep toplama ilk etapta Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Vakıflar Bankası aracılığıyla gerçekleştirilecek.
Vatandaşların gelir paylarındaki değişimlerden olumsuz etkilenmesi nasıl önlenecek?
Senedin nihai getiri oranı, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen getiri oranının hasılat payı gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks değeriyle çarpılması yoluyla ortaya çıkacak.
İlgili endeks değeri asgari 95 ve azami 110 seviyesinde olabilecek. Bu kapsamda yatırımcıya ilan edilen kupon oranının asgari yüzde 95’ine denk gelen bir getiri garantisi sunulurken hasılat payları gerçekleşmelerinin projeksiyon tutarının üzerinde olması durumunda yatırımcı daha yüksek bir getiri elde edebilecek.
Gelirden sadece gerçek kişiler yararlanacakSisteme sadece gerçek kişiler mi dahil olacak, şirketler dahil olabilecek mi?
Söz konusu senetler sadece gerçek kişilere ihraç edilecek.
Kur korumalı mevduat hesabını ya da açıklanan farklı ürünleri kullananlar bunu da kullanılabilecek mi?
Anılan hesap ve/veya ürünleri kullanan vatandaşlar da bu senetleri satın alabilecek.
Sisteme sadece döviz hesabını bozduranlar mı dahil olacak?
Söz konusu ihraçlara tüm bireysel yatırımcılar dahil olabilecek.
