• BIST 100

    9330,3%0,20
  • DOLAR

    39,39% 0,46
  • EURO

    45,72% 1,01
  • GRAM ALTIN

    4325,53% -0,05
  • Ç. ALTIN

    6972,78% -0,60
Duderya köyünün tarihçesi
GÜNDEM
Tarih: 2.10.2022 20:09
Güncelleme: 1.01.0001 00:00
Duderya köyünün tarihçesi
  • Dinle
  • A+
    Büyüt
  • A-
    Küçült

Duderya köyünün tarihçesi

Duderya köy merkezi; Kele Mezrası, Şikeftıya, Kulpik mezraları tarih öncesi dönemlerden beri insan topluluklarının yaşam alanı olarak benimsediği, yerleştiği, kültür ve medeniyet yarattığı, Devlet, Beylik, Mirlik kurduğu tarihi ören yerlerdir. Bu bölgelerde henüz tarihi, arkeolojik, bilimsel kazılar, araştırmalar yapılmamıştır. Bu yerler bakir tarih kültür-medeniyet alanıdır. İnsanlık tarihi bakımından çok değerli olan bu havzaların bilimsel araştırmalara açılması, kültürün tanıtılması, turizme açılması gerekir. Bu ilgisizliğe rağmen bu bölge bilimsel literatürde sıkça adındfan söz ettirmektedir. Kulp Kalesi(Kela Kulpe) Mir Muhammed ismiyle anılır. Çok sayıda mirliğe, devlete, beyliğe başkentlik etmiştir. Kulp-Kulpo-Kulpi-Kuluba isimleri uzun süre kullanılmıştır. Günümüzde halen Kulpik yerleşim yeri bir şehir harabesidir. Kulp Aşireti ismi halen kullanılır. Asur Devleti bu bölgede uzun süre hüküm sürmüştür. Kela Kulpe Asurlulara bağlı özerk bir devlettir, merkezdir. Bu bölge Kulpik, Şikeftiya, Duderya merkezden ayrı düşünülemez. Hepsi birbiriyle bağlıdır. Bu bölge maden devrini de yaşamıştır. Kale müstahkem bir kale, Kulpik mezrası pşanlı bir şehirdir.Beyaz mermerden yapılmıştır. Kilise harabeleri mevcuttur. Kaleyi besleyen gıda ambarıdır. Bu bölgeye bir dönem Hurriler ve Urartu devletleri de egemendi. Asurlular bölgede uzun süre kaldı. Bağcılığa çok önem verdiklerinden bağcılık bölgede hala mnemlidir. Kele ve Duderya’da çok çeşitli üzüm türleri mevcuttur. Başka bölgelerde bu üzüm türleri yoktur. Şarap yapımında kullanılan özel üzümler vardır. Asuriler hakimiyetinden sonra bu bölgeler Roma ve Sasani devletleri arasında sık sık yönetim değişikliği oldu. İslamiyet döneminde  Emevi, Abbasi devletleri yönetti. Ardından Kürt Mervani devleti bu bölgeye hakim oldu. Silvan, Meyafarqin Mervanilerin merkeziydi. Bu dönemde çok sayıda kültür ve medeniyet eserleri yapıldı. Yollar, köprüler, medreseler gibi. SELEHADDİNİ EYYUBİ, Meyafarqin merkez olmak üzere kaleyi ve yöresini yönetimine aldı. Bölge Moğol saldırısıyla çok tahrip oldu, yakılıp yıkıldı, yağma edildi. Mervaniler bir ara bölgedeki yetkinliğini kaybetti. Ardından Mervanilerden Mir Diyadin, Kele bölgesini alarak yöreye hakim oldu. Böylece yönetim tekrar Kürt Mervanilerinin eline geçti.   1515 yılında Osmanlı Devleti Diyarbakır’ı yönetimine aldı. Osmanlı Devleti Kürt İdrisi Bedlisi ile yaptığı anlaşma ile bölgedeki Kürt beyleri Osmanlı devletiyle dost ama bağımsız bir yönetim oldular. Yani İran’a karşı tampon bölge oldular. Şah Veled’in oğlu Ali Bey, Hüseyin Bey dönemlerinde Kulp Sancağı olarak kaldı. Kele Duderya, Kulp yönetiminin merkezi oldu. Çok sayıda köy ve nahiye Kele’ye bağlandı. Kele Miri bölgenin en muhkem kalesine sahip, en güçlü mir oldu. Uzun süre yönetimini devam ettirdi. Bugünki Kele mezrası halkı bu mirlerin torunları olarak, Kele köylüleri olarak yörede hala yaşamaktadır. Secerelerini ve menkıbelerini anlatmaktadırlar. Şeyh Ömer Duderi ve Şeyh Muhammed Duderi dönemlerinde köyün tarihçesi daha sonra yazılacaktır.

İran Dışişleri Bakanı, Japon mevkidaşıyla görüştü

Trump’tan kapsamlı sınır dışı talimatı

Kongo'da sel ve toprak kaymaları: 29 ölü

Bingöl'de Gazze için anlamlı etkinlik

Ağrı'da fırıncılar zam talepleri kabul edilmeyince marketlere ekmek satışını durdurdu

Bingöl'de uyuşturucu operasyonu: 4 gözaltı

Rusya 6 binden fazla askerin cenazesini Ukrayna'ya teslim etti

TOKİ şantiyesinde korkutan yangın

Bingöl'de tarihi eser operasyonu

HÜDA PAR Genel Başkanı Yapıcıoğlu'ndan Yeniden Refah Partisi'ne ziyaret

Şanlıurfa’da motosikletlere yönelik şok uygulamada 28 araç ele geçirildi

Hindistan'da köprü çöktü: 4 ölü

Yeşilyurt'ta yollar yenileniyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ve Putin ile görüştü

Gazze'de şehit sayısı 55 bin 400'ü aştı

MTB Başkanı Özcan: Malatya 750 milyon doların üzerinde ekonomik kayıp yaşadı

Necara Aşireti bayramlaşma için Şanlıurfa'da bir araya geldi

Kabine bugün toplanıyor: Gündemde İran–siyonist rejim çatışması var

Gazze'de katliam devam ediyor: 20 şehit

Ülkenin kuzey ve doğusunda yağış bekleniyor

İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan: Kimse bizi nükleer enerji programından mahrum edemez

Döviz kurları haftaya nasıl başladı?

Gram altında yeni rekor

18 İlde DAİŞ operasyonu: 39 şüpheli gözaltına alındı

Batman'da uyuşturucu operasyonu: 5 kilo skunk ele geçirildi

Siyonist Katz'tan Tahran halkına tehdit: Yakında bedel ödeyecekler

Uzman Psikologdan velilere uyarı: Tatilde kontrolsüz teknoloji kullanımı çocuklarda tehlike oluşturur

Afrika Birliği'nden Fildişi Sahili'ne seçim desteği

İran'da Mossad casusu asıldı

İran, siyonistlere ait gelişmiş bir insansız hava aracını düşürdü

Yükleniyor

Haberi Sesli Oku

ŞEHİR HABERLERİ


İran Dışişleri Bakanı, Japon mevkidaşıyla görüştü

Trump’tan kapsamlı sınır dışı talimatı

Kongo'da sel ve toprak kaymaları: 29 ölü

Bingöl'de Gazze için anlamlı etkinlik

Ağrı'da fırıncılar zam talepleri kabul edilmeyince marketlere ekmek satışını durdurdu

Bingöl'de uyuşturucu operasyonu: 4 gözaltı

Rusya 6 binden fazla askerin cenazesini Ukrayna'ya teslim etti