Kaygısız, Hint-Avrupa dil ailesine mensup olan Zazacanın UNESCO’nun yayımladığı dil raporlarına göre kaybolma tehlikesi altında olduğuna vurgu yaptı.
Seçmeli derslerin öğrencilerin akademik ve kişisel gelişimine önemli katkılar sağladığına dikkat çeken Kaygısız, anadil eğitiminin öğrencilerin dil becerilerini ve akademik başarılarını artırdığını belirtti.
“Zazaca, kaybolma tehlikesi altında olan dillerden biri”
Ana dilde eğitimi teşvik etmek amacıyla veliler ve öğrencilere çağrıda bulunan Nureddin Kaygısız, “Hint-Avrupa dil ailesine mensup olan Zazaca, UNESCO’nun son yıllarda yayımladığı dil raporlarına göre; kaybolma tehlikesi altında olan dillerden biridir. Yok olma tehdidi altında olan ve günden güne yitirmekte olduğumuz anadilimiz Zazacaya sahip çıkmak da yine bizim görevimizdir. Yüce Allah, Rum suresinin 22. ayetinde 'Göklerin ve yerin yaratılması, dillerinizin ve renklerinizin farklılığı da onun ayetlerindendir. Bunda da bilenler için işaretler vardır.' der. Ayetle de sabit olan dillerin farklılığını yaşatmak için kolektif bir çaba ve ortak bir milli bilinç gerekir. Bu kolektif çabanın bir ayağı da veliler ve öğrencilerdir. Ortaokullarda 2012 yılından beri seçmeli dersler olarak okutulan Zazaca, hem bu dilin yaşaması ve gelişmesi hem de öğrencilerin anadillerini eğitim öğretim ortamında öğrenebilmeleri açısından büyük bir fırsat sunmaktadır. Ancak, bu fırsatın gerçek anlamda değerlendirilebilmesi için dersin seçilmesi ve sürekliliği konusunda velilere ve öğrencilere de önemli sorumluluklar düşmektedir. Bildiğiniz gibi “2025-2026 eğitim-öğretim yılında 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda okutulacak seçmeli dersler için başvuru süreci 30 Ocak’ta başladı. Bu süreç 17 Şubat 2025 tarihine kadar devam edecektir. Veli ve öğrencilerden istirhamım Seçmeli Zazaca dersini seçme konusunda titizlik göstermeleridir. Duyarlı kuruluş ve STK’ların bu süreci şeffaf bir şekilde takip edip öğrencilere, velilere gerekli duyuruyu yapıp teşvik etmeleri gerekiyor. STK ve duyarlı kuruluşların Zazaca seçmeli derslerin seçilmesi için MEB ve taşradaki idarecilerin gerekli duyarlılığı göstermeleri için gerekli ziyaretleri yapıp lobi çalışması yapmaları gerekiyor.” şeklinde konuştu
“Zazaca zorunlu seçmeli ders kategorisine alınmalı”
Ana dilde eğitim hakkının daha yaygın şekilde benimsenmesi ve bu derslere erişimin artırılması için önümüzdeki dönemde nasıl adımların atılması gerektiğine değinen Kaygısız, “Öncelikle ailelerde Zazacaya karşı farkındalık ve duyarlılık uluşturulmalıdır. Bu Konuda da STK’lara, dijital, yazılı ve görsel medyaya çok iş düşüyor. Bununla birlikte yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan Zazaca dersinin yaygınlaşması için Milli Eğitim Bakanlığına büyük iş düşüyor. Zazaca seçmeli dersini, özelikle bu dili konuşan insanların yoğun olduğu yerlerde zorunlu seçmeli ders kategorisine almalıdır. Dersin sağlıklı bir şekilde işleyişi için gerekli eğitim öğretim materyalleri hazırlamalı ve var olan materyalleri de güncelleyip zenginleştirmelidir. Zazaca seçmeli dersin önündeki en büyük engel ise seçmeli dersler kategorisinde Yaşayan Diller ve Lehçeler adı altında gösterilmesidir. Çoğu veli, öğrenci ve hatta idareci Zazacanın Yaşayan Diller ve Lehçeler dersi olduğunu bilmiyor. Dolayısıyla bu da Zazaca dersinin seçilmesi öünde en büyük sorunlardan biridir.” dedi.
“Veliler, çocuğunun seçtiği dersin takipçisi olmalıdır”
Seçmeli derslerin öğrencilerin akademik ve kişisel gelişimine etkisi hakkında düşüncelerini paylaşan Kaygısız, “Seçmeli dersler, öğrencilerin hayata hazırlanması, ilgi ve yeteneklerini ortaya çıkarması açısından önemlidir. Seçmeli dersler, okul programlarının ayrılmaz bir parçası olarak öğrencilerin gelişimlerine destek olmasının yanında, ayrıca öğrencilerin bilgi, beceri, ilgi, tutum ve sosyal gelişimlerine de katkı sağlıyor. Farklı araştırmacılar tarafından yapılan araştırmalara göre resmi ve zorunlu dili daha çok bilen öğrencilerin değil hem resmi ve zorunlu dili hem de kendi anadilini daha iyi bilen öğrencilerin gerek dil gelişiminde gerekse de okul derslerinde daha başarılı ve zeki olabildikleri söylenmiştir. Eğitim öğretim hayatında Zazaca ile ilişkisi daha dengeli devam eden ve Zazaca dil becerileri görece daha iyi olan öğrencilerin, savunulanın aksine Türkçe ve hatta İngilizce dil becerilerinin daha iyi olduğunu müşahede etmişiz. Bütün bu bilimsel gerçekleri göz ardı eden çok sayıda okul yöneticisinin ders seçimi döneminde öğrencileri belli dersleri seçmeye zorladığı hatta öğrencilerin yerine ders seçimi yaptığı bilinmektedir. Burada velilere büyük görev düşüyor. Veliler, çocuğunun seçtiği dersin takipçisi olmalıdır. Zazaca öğretmeni olan okullarda, Zazaca seçmeli dersine başvuru konusunda bir sıkıntı yok. Öğrenciler bu konuda oldukça duyarlı olup dersi seçiyorlar. Öğretmenin olmadığı okullarda ise bazı idareciler işgüzarlık yapıp seçilen Zazaca dersini öğretmen yok diye sümen altı edebiliyor.” ifadelerine yer verdi. (İLKHA)
