10429,80%-2,79
41,26% 0,06
48,53% 0,38
4808,33% 1,12
7767,72% 1,38
Kayıt dışı çalıştırıldığında işçilerin haklarının yok olduğu gibi yapılan hukuksuzluğun işveren açısından da birçok sakıncası var.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkilileri, iş dünyasının temsilcilerine kayıt dışı istihdam konusunda uyarıda bulundu.
Yapılan uyarılara göre, kayıt dışı personel çalıştıranların aldıkları risk, kayıtlı çalışmak için ödenen primlerden kat kat fazla.
İşçi tarafından da yaşanan hak ihlalleri saymakla bitmiyor.
İHA'nın haberine göre, işte SGK'nın uyarılarından madde madde kayıt dışının zararları:
-Kayıt dışı kaza geçirdiğinde yapılacak ödemeler artıyorKayıt dışı çalışan birisi iş kazası geçirdiğinde, denetimde veya mahkeme kararı ile tespit edildiğinde işveren tarafından ödenmesi gereken tutarlar, kayıtlı olarak çalışılması halinde ödenen onlarca yıl prim tutarından daha fazla.
-İşveren teşvik alamıyor
Kayıtlı çalışanlar için işverene verilen destek ve teşviklerden kayıt dışı çalıştıranlar yararlanamıyor.
-İhbar ve şikayetlere karşı risk alınıyorKayıt dışı çalıştıran işverenlerin bir iş kazası, ihbar ve şikayetlere karşı risk alıyor ve 'ne zaman yakalanırım' korkusu ile faaliyetini sürdürüyor. Bu durumda motivasyon eksikliği yaşanıyor.
-Kayıtlı olmak anayasal hakKişilerin kayıtlı olarak çalıştırılmaları anayasal bir hak.
-Sosyal güvenlik hakkının ihlaliKanun gereği hem çalışanlar hem de işverenler açısından kayıtlı çalışma bir zorunluluk. İşverenlerin çalışanlarını kayıtsız olarak çalıştırma hakları olmadığı gibi çalışan kişilerin de kayıtsız çalışmak gibi bir hakları yok. Böyle bir durum sosyal güvenlik hakkı ihlali anlamına geliyor.
-Haksız rekabete ve piyasa dengesinin bozulmasına sebepKayıt dışılık, işverenlerin ciddi anlamda idari ve adli yaptırımlarla karşılaşmasına, haksız rekabete ve piyasa dengesinin bozulmasına sebep olur.
-İşçinin sosyal hakları yok oluyor
Kayıt dışı, işçinin emekli hakkı elde edememesine, çalışamaz yaşa geldiğinde başkalarının yardımına muhtaç olmasına, çalışma gücü belli bir oranda (yüzde 60) kaybettiğinde malullük aylığından yararlanamamasına, hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocukların (hak sahiplerinin) ölüm aylığı alamamasına, işsiz kalması durumunda işsizlik sigortasından faydalanılamamasına, ihbar ve kıdem tazminatından yoksun kalmalarına neden olur.
-Çalışan/emekli dengesi bozuluyorKayıt dışılık devlet açısından, vergi ve prim kaybına ve sosyal güvenlik sisteminde aktüeryal dengenin yani çalışan/emekli dengesinin bozulmasına neden olur.
-Sosyal yardımlar artıyorKayıt dışılık, primsiz ödemelerin (sosyal yardımların) artmasına neden olur.
-Gelir dağılımı bozuluyorKayıt dışılığın, gelir dağılımının bozulmasına ve kaynak dağılımında etkinliğin bozulması gibi sonuçları olur.
