Evde bir patlama durumunda acil durum için yapılması gerekenlere işaret eden Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Panik yapmayın, çünkü panik, doğru ve hızlı hareket etmeyi engeller. Hızlı, dikkatli ve soğukkanlı hareket edin. Güvenli çıkış yolu seçilirken, merdivenler ve asansörlerden kaçınılmalı, duman varsa bir bez ile ağız ve burunu kapatarak yere yakın hareket edilmelidir.” dedi.

Özay, evde alınması gereken temel güvenlik önlemleri hakkında önemli uyarılarda bulundu.

Mutfakta yağ yangınlarını söndürmek için ‘Yangın Battaniyesi’ kullanılabilir

Bireysel kullanım için en yaygın yangın söndürme cihazlarının, taşınabilir portatif ABC Kuru Kimyasal yangın söndürücüler olduğunu kaydeden Özay, “Katı maddeler (A sınıfı), yanıcı sıvılar (B sınıfı) ve gaz yangınları (C sınıfı) için uygundur. Evler ve mutfaklar için ideal bir tercihtir. Karbondioksitli yangın söndürücüler elektrik kaynaklı yangınlarda tercih edilirler. Ancak kapalı ortamlarda oksijen yetersizliğine neden olacağı için insan ve hayvanlar tahliye edildikten sonra kullanımı önerilir. Küçük mutfak yangınlarını, özellikle yağ yangınlarını söndürmek için ‘Yangın Battaniyesi’ kullanılabilir. Açık alevi oksijensiz bırakarak söndürmeye yardımcı olur. Evlerde en az 6 kiloluk ABC tipi portatif kuru kimyasal söndürücü ve yangın battaniyesi bulundurulması önerilir.” dedi.

Duman dedektörü yangına erken müdahaleyi mümkün kılıyor

Duman dedektörlerinin, yangın sırasında havadaki duman partiküllerini algılayarak erken uyarı veren cihazlar olduğunu dile getiren Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Yangının başlangıç aşamasında alarm vererek bina sakinlerinin tahliyesini ve yangına erken müdahaleyi mümkün kılar. Binalarda kullanılan optik duman dedektörlerinin, uluslararası akredite kuruluşlar tarafından verilen EN 54-12 CPR sertifikasına sahip olması gerekmektedir. EN 54-14 standardına göre, 9-12 metre tavan yüksekliğine sahip mahallerde ışın tipi duman dedektörleri kullanılmalıdır. Bu dedektörler, TS CEN/TS 54-14 standardının ilgili bölümlerine göre seçilmeli ve yerleştirilmelidir. Işın tipi duman dedektörleri alıcı-verici üniteli ve reflektörlü olmak üzere iki çeşittir. Alıcı-verici üniteli sistemlerde, vericiden çıkan kızılötesi (IR) ışınları normal şartlarda alıcıya ulaşırken, yangın sırasında duman bu ışınları keserek dedektörün alarm vermesini sağlar.” diye konuştu.

Dedektörler nereye konulmalı?

Duman dedektörlerinin, yatak odaları, oturma odaları, koridorlar, bodrum, garaj ve yüksek tavanlı mahallerde stratejik olarak konumlandırılması gerektiğini de anlatan Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Mutfaklarda yanlış alarm riskini azaltmak için ısı dedektörleri tercih edilmelidir. Dedektörler tavanın merkezine veya duvar ile tavan arasına, hava akımı yoğun bölgelerden uzağa monte edilmelidir. Yangın güvenliğinin sağlanması için dedektörlerin düzenli test edilmesi ve pillerinin değiştirilmesi gereklidir.” ifadesinde bulundu.

Elektrik tesisatlarının periyodik kontrollerinin yasal bir zorunluluk

Türkiye'de elektrik tesisatlarının periyodik kontrollerinin 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna dayanarak çıkarılan, "İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği" kapsamında yasal bir zorunluluk olduğunu ifade eden Doç. Dr. Müge Ensari Özay, şöyle devam etti:

“Bu yönetmelik uyarınca, elektrik tesisatlarının periyodik kontrolleri en az yılda bir kez yetkilendirilmiş uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Bu kontroller, tesisatın güvenli ve verimli çalışmasını sağlamak, olası elektrik kaynaklı kazaları ve yangınları önlemek amacıyla gerçekleştirilir. Periyodik kontroller kapsamında, topraklama tesisatı, yıldırımdan korunma tesisatı (paratoner sistemleri), artık/kaçak akım rölesi ve elektrik panoları gibi kritik bileşenlerin de denetimleri yapılmalıdır. Özellikle topraklama ve yıldırımdan korunma tesisatlarının kontrolleri, yılda en az bir kez gerçekleştirilmelidir. 31 Aralık 2023 tarihinden itibaren, elektrik tesisatlarının periyodik kontrollerinde tesisat projesi bulundurulması da zorunlu hale getirilmiştir. İşverenlerin, bu periyodik kontrolleri düzenli olarak yaptırmaları ve kontrol raporlarını muhafaza etmeleri, iş güvenliği açısından yasal zorunluluktur. Aksi takdirde, risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmamak fiili nedeniyle, çalışan sayısına göre değişen idari para cezaları uygulanabilmektedir.”

Evde yangın söndürme tüpü bulundurulmalı

Elektrikli cihazların güvenli kullanımında ilk olarak, cihazlar her zaman üreticinin kullanım talimatlarına uygun şekilde kullanılması gerektiğine dikkat çeken Özay, “Elektrik kabloları ve prizler düzenli olarak kontrol edilmeli, yıpranmış veya hasar görmüş kablolar kullanılmamalıdır. Yüksek güç tüketen cihazlar, uygun prizlere bağlanmalı ve çoklu prizler kullanılmamalıdır. Elektrikli cihazların suyla temas etmemesi gerekmektedir, bu nedenle cihazlar su sıçramasından uzak alanlarda kullanılmalıdır. Ayrıca, kullanılmadığında cihazların fişleri çekilmeli ve tamamen kapalı olduğundan emin olunmalıdır. Cihazlar, topraklamalı prizlere takılmalı ve yangın riski taşımaması için güvenli malzemelerle üretilmiş olmalıdır. Elektrikli cihazların düzenli bakım ve kontrolleri yapılmalı, özellikle eski cihazlar dikkatlice gözden geçirilmelidir. Çocukların elektrikli cihazlarla teması engellenmeli, prizlere koruyucu kapaklar yerleştirilmelidir. Son olarak, yangın riski göz önünde bulundurularak, evde yangın söndürme tüpü bulundurulmalı ve duman dedektörlerinin çalışır durumda olması sağlanmalıdır.” şeklinde konuştu.

Gazlı cihazların düzenli bakımları yapılmalı

Doğalgaz veya tüp gaz kullanımı sırasında güvenliği sağlamak için ilk olarak, gazlı cihazlar kullanılmadan önce gaz kaçağının kontrol edilmesi gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Gaz kaçağı şüphesi durumunda, hemen gaz vanası kapatılmalı ve ortam havalandırılmalıdır. Ayrıca, gazlı cihazların düzenli bakımları yapılmalı, özellikle brülörlerin temizliği ihmal edilmemelidir. Gazlı cihazlar ve tüp gaz, açık ateş, sigara içmek veya kıvılcım çıkarabilecek eylemlerden uzak tutulmalıdır. Gaz birikmesi patlama riskini önlemek için doğalgaz ve tüp kullanılan odalar iyi havalandırılmalıdır. Cihazlar kullanılmadığı zaman gaz vanası kapatılmalı ve tüp gazlar doğru şekilde yerleştirilmelidir; tüpler, sıcak yerlerden ve doğrudan güneş ışığından uzak tutulmalıdır. Ayrıca, gaz kullanılan ortamlarda yangın söndürücü ve duman dedektörü bulundurulmalı, çocuklar ve evcil hayvanların gazlı cihazlara erişimi engellenmelidir.” dedi.

Patlama durumunda hızlı, dikkatli ve soğukkanlı hareket edin

Evde bir patlama durumunda acil durum tahliyesinde kişilerin güvenli bir şekilde bulundukları yerden uzaklaştırılmasını sağlamak için sakin kalmak gerektiğini dile getiren Özay, “Panik yapmayın, çünkü panik, doğru ve hızlı hareket etmeyi engeller. Hızlı, dikkatli ve soğukkanlı hareket edin. Acil durum planı doğrultusunda hareket edin. Tehlikeli alanı hızla terk edin. Güvenli çıkış yolu seçilirken, merdivenler ve asansörlerden kaçınılmalı, duman varsa bir bez ile ağız ve burunu kapatarak yere yakın hareket edilmelidir. Elektrik ve gaz vanalarını kapatma işlemi, güvenli bir şekilde yapılabiliyorsa uygulanmalıdır. Eğer gaz vanası, patlama riski veya sızıntı tehlikesi olan bir ortamda kapatılmaya çalışılırsa, kıvılcım veya ateşten kaynaklanan bir patlama meydana gelebilir. Binadan çıkıldıktan sonra, önceden belirlenen güvenli toplanma alanına geçilmeli, 112 aranmalı ve olay hakkında bilgi verilmelidir.” şeklinde de sözlerini tamamladı. (İLKHA)