Ayn Calut'ta Moğol belasını durdurarak İslâm dünyası için büyük bir tehlikeye karşı paratoner olan Memlük Sultanı Kutuz
Moğollar girdikleri yerde psikopatça kıyımlar yaptıkları için bir süre sonra mukavemet görmemeye başladılar. Uzun süre kimsenin bulaşmaya cesaret edemediği yenilgisiz Moğollar’a bir gün birileri “biz daha psikopatız” dedi; teslim olmaları için çağrı yapan Moğol elçilerini doğrayıp direklere asarak cevap verdi. Ardından yapılan ilk savaşta Moğollar yenildi.
Moğollara böylesine meydan okuyan kimdi?
Elbette ki Memlûk Sultanı Kutuz…
Sultan Kutuz, Memlûk sultanlarının 3.'sü ve Baybars' tan sonra en büyüğüdür. Harzemşah Türk hakanları hanedanından olduğu söylenen Kutuz, ilk Memlûk sultanı Aybeg ile oğlu Sultan Ali devirlerinde, en yüksek mevki olan "saltanat naipliği'ne kadar yükselmişti. Bu sıralarda Bağdad'ı Moğollar'ın aldığı, Abbâsî Halifesi'nin şehit edildiği haberi Mısır'a geldi. İslâm âlemi, dehşet içinde kaldı. Bu görülmemiş büyüklükteki tehlikenin ancak Kutuz çapında bir kumandan tarafından karşılanabileceği anlaşıldığından, kendisine saltanat teklif edildi. Çocuk olan Sultan Ali (Oğuz Türkleri'nden olan Sultan Aybey'in oğlu) tahttan indirildi, Kutuz sultan oldu.
Bu sıralarda Moğollar, Sina yarımadasına dayanmışlar, dünyanın en kudretli İslâm devleti olan Mısır Türk imparatorluğunun en değerli eyaletlerini çiğnemişler, Mısır kapılarını zorluyorlardı.
Büyük bir ordu hazırlıyan Sultan Kutuz, Moğollar'ı karşılamak üzere Filistin'e geldi. "Ayn-Câlût" denen ve vaktiyle Hz. Dâvud'un Câlût'u yendiği söylenen mevkide, dünyanın en büyük iki ordusu karşılaştı. Moğollar ilk hamlede kendi-lerine mahsus muharebe tábiyesiyle öyle şiddetli bir taarru-za geçtiler ki, Türk ordusu dağılır gibi oldu. Fakat Sultan Ku-tuz'un tam zamanında muharebe meydanına sürdüğü taze birlikler önünde Moğollar, şaşırdılar ve kesin bir bozguna uğradılar. Sonra Sultan Kutuz, perişan halde kaçan Moğollar'ı kovaladı ve aralarında Hülagû’nün yeğeni de olan başkumandanları Ketbuğa Noyan da olmak üzere hepsini kılıçtan geçirdi.
Moğollar, karşılarında Sultan Kutuz gibi ortaçağ Türk tarihinin en büyük şahsiyetlerinden birini bulmamış, Irak ve Suriye gibi Mısır'ı da hâkimiyetleri altına almış olsalardı, İslâm dininin istikbali bile tehlikeye girebilirdi. Çünkü Moğollar, bilindiği gibi, Haçlılar ve Latinler'le işbirliği yapmaktaydılar.
Zafer haberi Şam'da büyük sevinç yarattı. Halk, intikam almak için, Moğollar'la işbirliği yapan Hıristiyan ve Yahudiler'i boğazladı. Şam'a gelen Sultan Kutuz, Habeşistan'dan Fırat boylarına kadar kesin bir hâkimiyet kurdu. Moğollar'a ve Latinler'e karşı cihad bayrağını ele aldı. Sultan Kutuz kadar az saltanat sürüp de tarihin akışında bu derecede müessir olan başka bir hükümdar gösterilemez.
