Türkiye, 16 Temmuz’da Kolombiya’nın başkenti Bogotá’da düzenlenen Filistin Acil Zirvesi’nin ardından yayımlanan ortak bildiriyi onaylayarak Bogotá Deklarasyonu’nu imzalayan ilk ülke oldu. Bu adımla birlikte Türkiye, işgalci rejimin Gazze’deki eylemleri için uluslararası yaptırımlar ve hukuki hesap verme çağrısında bulunan “Lahey Grubu”nun taahhütlerine resmen katılmış oldu.
Zirve sonunda yayımlanan bildiride, işgalin Gazze’de uluslararası hukuku ciddi şekilde ihlal ettiği ve bunun yaptırımlarla karşılık bulması gerektiği belirtilmişti.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Middle East Eye’a yaptığı açıklamada, “Çocuklar sadece bombalardan değil, açlıktan da ölüyor. Bu, insan eliyle yaratılmış bir insani felakettir ve ahlaki, sistemsel bir çöküşe işaret etmektedir. İsrail, 21. yüzyılda soykırımı icat ediyor,” ifadelerini kullandı.
Yılmaz, “israil mevcut rotasında soykırım saldırılarını durdurmayacaktır. Uluslararası hukukun uygulanmasını amaçlayan Lahey Grubu’nun haklı çağrısını destekliyoruz” diyerek, Türkiye'nin Bogotá bildirgesine katıldığını resmen duyurdu.
Lahey Grubu, 31 Ocak 2025’te kurulan ve işgalci rejimin uluslararası hukuk kapsamında sorumlu tutulmasını amaçlayan Bolivya, Kolombiya, Küba, Honduras, Malezya, Namibya, Senegal ve Güney Afrika’dan oluşan sekiz ülkelik bir blok.
Bogotá Zirvesi, Latin Amerika, Afrika, Asya, Avrupa ve Ortadoğu’dan 30’dan fazla ülkenin katılımıyla gerçekleşmiş ve şimdiye dek işgalci rejimin Gazze saldırılarına karşı en koordineli diplomatik girişim olarak kayda geçmişti.
Middle East Eye'nın edindiği bilgilere göre, önümüzdeki haftalarda daha fazla ülkenin Lahey Grubu’na katılması bekleniyor.
Nuh Yılmaz ayrıca Türkiye'nin şu çağrıları yinelediğini vurguladı: "Gazze’ye insani yardımların kesintisiz ulaştırılması. Yeniden inşa sürecinin Filistinlilerin liderliğinde yürütülmesi. İki devletli çözüm temelinde adil ve kalıcı barış için somut bir yol haritası."
Yılmaz, Batı Şeria’daki işgal ihlallerine de dikkat çekerek, işgal parlamentosunun Batı Şeria üzerinde egemenlik genişletme çağrısını “tehlikeli bir adım” olarak nitelendirdi.
Türkiye'ye destek
Güney Afrika Dışişleri Bakanı Ronald Lamola, Türkiye'nin kararıyla ilgili olarak, “Türkiye'nin ortak bildiriyi imzalaması memnuniyet verici. Bu, adaletsizliğe karşı verilen mücadelenin güçlenmesi ve hesap verebilirliğin sağlanması adına önemli bir gelişmedir.” dedi.
Lahey Grubu İcra Sekreteri Varsha Gandikota-Nellutla ise, “Türkiye’nin bugün attığı adım, uluslararası hukukun sadece referans alınan değil, uygulanan bir norm olması gerektiğini güçlü şekilde göstermektedir. Diğer ülkeleri de Eylül son tarihinden önce bu adımı atmaya çağırıyoruz” dedi.
Maddeler
Grubun belirlediği 6 önlem ise şu şekilde sıralanıyor:
"1- israile yönelik askeri ihracatın askıya alınması.
2- israile ait silahların ülke limanları ve hava sahası üzerinden transit geçişinin reddedilmesi.
3-Devlet kurumları ve emeklilik fonlarının, israil şirketlerini veya Filistin topraklarındaki işgali desteklemesini engellemek amacıyla tüm kamu sözleşmelerinin gözden geçirilmesi.
4-Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından çıkarılacak tutuklama kararlarına ve savaş suçu davalarına aktif destek verilmesi.
5-Evrensel yargı yetkisi çerçevesinde açılacak davalara hukuki ve diplomatik destek sağlanması.
6-israilin Gazze’de yürüttüğü saldırılarla işlenen ciddi uluslararası hukuk ihlallerine karşı yaptırımların uygulanması için uluslararası çağrılara katılım."
Bu altı maddelik önlemler paketi, Lahey Grubu tarafından “israilin Filistin’de yürüttüğü yıkım kampanyasıyla olan tüm suç ortaklığı bağlarını koparma” amacı taşıyor.
Grup, daha fazla ülkenin bu önlemleri benimsemesi için 20 Eylül 2025’te, BM Genel Kurulu’nun 80. oturumu sırasında yeni bir duyuru yapmayı planlıyor. (İLKHA)