GÜNDEM

GÜNDEM Haberleri

Duderya köyünün tarihçesi

GÜNDEM 2.10.2022 20:09:02 0
Duderya köyünün tarihçesi
Haberi Sesli Oku

Duderya köyünün tarihçesi

Duderya köy merkezi; Kele Mezrası, Şikeftıya, Kulpik mezraları tarih öncesi dönemlerden beri insan topluluklarının yaşam alanı olarak benimsediği, yerleştiği, kültür ve medeniyet yarattığı, Devlet, Beylik, Mirlik kurduğu tarihi ören yerlerdir. Bu bölgelerde henüz tarihi, arkeolojik, bilimsel kazılar, araştırmalar yapılmamıştır. Bu yerler bakir tarih kültür-medeniyet alanıdır. İnsanlık tarihi bakımından çok değerli olan bu havzaların bilimsel araştırmalara açılması, kültürün tanıtılması, turizme açılması gerekir. Bu ilgisizliğe rağmen bu bölge bilimsel literatürde sıkça adındfan söz ettirmektedir. Kulp Kalesi(Kela Kulpe) Mir Muhammed ismiyle anılır. Çok sayıda mirliğe, devlete, beyliğe başkentlik etmiştir. Kulp-Kulpo-Kulpi-Kuluba isimleri uzun süre kullanılmıştır. Günümüzde halen Kulpik yerleşim yeri bir şehir harabesidir. Kulp Aşireti ismi halen kullanılır. Asur Devleti bu bölgede uzun süre hüküm sürmüştür. Kela Kulpe Asurlulara bağlı özerk bir devlettir, merkezdir. Bu bölge Kulpik, Şikeftiya, Duderya merkezden ayrı düşünülemez. Hepsi birbiriyle bağlıdır. Bu bölge maden devrini de yaşamıştır. Kale müstahkem bir kale, Kulpik mezrası pşanlı bir şehirdir.Beyaz mermerden yapılmıştır. Kilise harabeleri mevcuttur. Kaleyi besleyen gıda ambarıdır. Bu bölgeye bir dönem Hurriler ve Urartu devletleri de egemendi. Asurlular bölgede uzun süre kaldı. Bağcılığa çok önem verdiklerinden bağcılık bölgede hala mnemlidir. Kele ve Duderya’da çok çeşitli üzüm türleri mevcuttur. Başka bölgelerde bu üzüm türleri yoktur. Şarap yapımında kullanılan özel üzümler vardır. Asuriler hakimiyetinden sonra bu bölgeler Roma ve Sasani devletleri arasında sık sık yönetim değişikliği oldu. İslamiyet döneminde  Emevi, Abbasi devletleri yönetti. Ardından Kürt Mervani devleti bu bölgeye hakim oldu. Silvan, Meyafarqin Mervanilerin merkeziydi. Bu dönemde çok sayıda kültür ve medeniyet eserleri yapıldı. Yollar, köprüler, medreseler gibi. SELEHADDİNİ EYYUBİ, Meyafarqin merkez olmak üzere kaleyi ve yöresini yönetimine aldı. Bölge Moğol saldırısıyla çok tahrip oldu, yakılıp yıkıldı, yağma edildi. Mervaniler bir ara bölgedeki yetkinliğini kaybetti. Ardından Mervanilerden Mir Diyadin, Kele bölgesini alarak yöreye hakim oldu. Böylece yönetim tekrar Kürt Mervanilerinin eline geçti.   1515 yılında Osmanlı Devleti Diyarbakır’ı yönetimine aldı. Osmanlı Devleti Kürt İdrisi Bedlisi ile yaptığı anlaşma ile bölgedeki Kürt beyleri Osmanlı devletiyle dost ama bağımsız bir yönetim oldular. Yani İran’a karşı tampon bölge oldular. Şah Veled’in oğlu Ali Bey, Hüseyin Bey dönemlerinde Kulp Sancağı olarak kaldı. Kele Duderya, Kulp yönetiminin merkezi oldu. Çok sayıda köy ve nahiye Kele’ye bağlandı. Kele Miri bölgenin en muhkem kalesine sahip, en güçlü mir oldu. Uzun süre yönetimini devam ettirdi. Bugünki Kele mezrası halkı bu mirlerin torunları olarak, Kele köylüleri olarak yörede hala yaşamaktadır. Secerelerini ve menkıbelerini anlatmaktadırlar. Şeyh Ömer Duderi ve Şeyh Muhammed Duderi dönemlerinde köyün tarihçesi daha sonra yazılacaktır.

Nevşehir'de uyuşturucu operasyonu: 16 tutuklama

Meteorolojiden sarı kodlu yağış uyarısı

Muğla açıklarında 72 düzensiz göçmen kurtarıldı

Rusya: Donetsk bölgesinde Georgievka'yı ele geçirdik

Freni boşalan minibüs şarampole devrildi: 24 yaralı

ABD yaptırım listesine iki Rus bsını dahil etti

Bakan Fidan, Polonya Meclis Başkanı Holownia ile görüştü

Kömür madeninde iş kazası: 1 ölü

Lübnan'da çağrı cihazı saldırılarında şehit sayısı 37'ye yükseldi

Hurdalık yangınında yükselen siyah duman gökyüzünü kapladı

ABD, Mısır ve Irak'tan ortak deniz tatbikatı

Malatya'da 2 ayrı kaza: 3 yaralı

Hizbullah Genel Sekreteri Nasrallah: Düşman, tüm kırmızı çizgileri aştı

Demir: GAP projesi acilen tamamlanmalı

Kuzey Kore yeni bir balistik füze test etti

Bursa'da kaybolan Alzheimer hastası kadın, 43 saat sonra bulundu

Umut Kervanı yardım tırlarını Ürdün üzerinde Gazze'ye ulaştıracak

İran ve Burkina Faso barışçıl nükleer iş birliği için mutabakat zaptı imzaladı

Dondurulan Rus varlıklarından Ukrayna'ya100 milyon euro aktarılacak

Mardinli esnaflar pazar alışverişini değerlendirdi

Endonezya'da 4,9 büyüklüğünde deprem

Çocuklarda ortopedik sorunlara neden olan hatalar

Milletvekili Dinç: Hedefimiz Malatya'daki ihtiyaçlar ile ilgili somut adımların atılmasını sağlamak

Zonguldak'ta Afgan işçinin ölümüne ilişkin davanın duruşması yapıldı

Bursa'da okullarda akran zorbalığına karşı önemli adım

Küçük çocuğun hırsızlık yapması işyeri sahibini üzdü

Bingöl İl Müftülüğü, Mevlid-i Nebi etkinliği düzenledi

Kaza yapan araç sahipleri dikkat: İlamsız tebligatlara itibar edip dolandırılmayın!

Hizbullah, telsiz patlamalarının ardından 25 mensubunun şehid olduğunu duyurdu

Çukurova Üniversitesi, en iyi performans gösteren üniversiteler arasında yer aldı

Yükleniyor